Weerbaar Zuidwest: openbaar vervoer als versneller voor wijkontwikkeling

Den Haag Zuidwest is een gebied met allerlei uitdagingen. Het plan voor een snelle OV-lijn zal de verbinding van Zuidwest met de stad en de regio verbeteren. Dit initiatief kijkt hoe dit plan gebruikt kan worden om een integrale visie op te stellen voor een veerkrachtig en weerbaar Zuidwest.

Den Haag Zuidwest is een grote wijk met een bevolking van circa 70.000 mensen (vergelijkbaar met de gemeente Gouda) met een aantal urgente sociaal-economische vraagstukken. Die gaan onder meer over armoede, schulden als gevolg van langdurige werkloosheid, radicalisering, polarisatie, groeiend aantal kwetsbare jongeren en lage sociale cohesie. Veel bewoners melden dat ze zich in hun eigen wijk niet veilig voelen en bijna de helft heeft moeite om rond te komen.

In de komende 10 jaar zijn er in het gebied aanzienlijke investeringen in de fysieke infrastructuur nodig zoals in huisvesting, openbare ruimte en openbaar vervoer. 65% van het totale aantal huizen bestaat uit verouderde sociale huurwoningen; ingrijpende renovaties zijn nodig om meer differentiatie aan te brengen in de woningvoorraad en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Een ambitieuze en integrale aanpak is dringend nodig om de neerwaartse spiraal in Zuidwest tegen te gaan. Dit wordt uitdrukkelijk gesteund door het coalitieakkoord 2018-2022 en de Rijksoverheid die ondersteuning geeft met de Regiodeal waarmee scholing, veiligheid, werk en voorspoed in Zuidwest worden gestimuleerd. In de Schaalsprong Regionaal OV wordt voorgesteld om een snelle railverbinding aan te leggen van Den Haag Centraal Station naar Den Haag Zuidwest via de Leyenburg-corridor. Aangezien het plan zich nog in een verkennende fase bevindt, biedt het een goede kans om te laten zien hoe grote vervoersprojecten over zoveel meer gaan dan mensen van A naar B brengen, zeker wanneer een integrale benadering wordt toegepast. (zie pagina 34). Deze mogelijke investering in Zuidwest kan een katalysator zijn om beter om te gaan met allerlei stresses, zoals beperkte toegang tot particuliere investeringen en werkgelegenheid. Verbetering van de bereikbaarheid van Zuidwest maakt de wijk ook aantrekkelijker voor huishoudens met middeninkomens en hoge inkomens.

In de voorstellen voor de Leyenburg-corridor met een halte in Zuidwest, kan gebruik gemaakt worden van de kennis die is opgedaan in afgeronde en huidige grote vervoersprojecten. De uitdagingen daarbij zijn hoe we een transportinfrastructuur kunnen bouwen met zo veel mogelijk voordelen voor mensen en zo min mogelijk schade aan het milieu. Het systeem moet robuust zijn met het oog op de toekomstige stresses en shocks en het moet vooral een kader vormen voor duurzame, gelijkwaardige en veerkrachtige groei voor onze stad. Om onze kennis te vergroten over de manier waarop vervoersprojecten worden ontworpen, gepland, geïmplementeerd, gebruikt en gemonitord, heeft Den Haag zich met succes aangemeld bij 100RC en Columbia University om een Resilience Accelerator te organiseren in Den Haag. Tijdens Accelerators vinden workshops plaats en wordt er input gegeven door internationaal vooraanstaande onderzoekers om zo veerkracht te integreren in projecten. Het biedt Den Haag een kans om transportinfrastructuur op een effectievere wijze te plannen. Daarbij kan geleerd worden van fouten uit het verleden, geanticipeerd worden op aankomende trends en kan een brede coalitie van sectoren opgebouwd worden zodat bewoners van Zuidwest optimaal kunnen profiteren van de voordelen.

De Accelerator heeft laten zien dat het belangrijk is om de gemeenschap te betrekken in het proces naar een weerbaar Zuidwest. Voortbouwend op de voorlopige resultaten, gaan we met behulp van casestudies onderzoeken welke participatie aanpak in Zuidwest het beste werkt.

Lead:
Gemeente Den Haag, DPZ, OCW, SZW, DSB, DSO,BSD, RTH, Columbia University

Partners:
Buurtbewoners; alle Regiodealpartners; Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit; HHS; STIPO – placemaking; 100RC; Rockefeller Foundation.

Wanneer en hoe?
- Den Haag werd in juli 2018 geselecteerd door 100RC om samen met Columbia University een Resilience Accelerator in Zuidwest te initieren.

-  In september 2018 organiseerde team Weerbaar Zuidwest samen met Columbia University een workshop, die in november    opgevolgd werd door een wijkdiner voor mensen van de lokale gemeenschap.

- In de eerste helft van 2019 start de implementatiefase van de Regiodeal en presenteert Columbia University hun resultaten.

- In de tweede helft van 2019, start team Weerbaar Zuidwest met de integratie van de resultaten van onderzoek en de bijdrage van de lokale gemeenschap in een visie voor een weerbaarder Zuidwest.